Eerste uitgifte van medicijnen en de omschrijving van de kosten op uw nota eigen risico

Wanneer je een recept ophaalt bij de apotheek, krijg je deze vaak zonder te betalen mee. De rekening wordt dan rechtstreeks bij je zorgverzekeraar ingediend. Soms moet je wel zelf betalen, bijvoorbeeld omdat je medicatie niet vergoed wordt. In sommige gevallen zal het je opvallen dat de prijs van medicijnen nogal eens kan wisselen, ook als het recept hetzelfde blijft. Hoe zit dat?

De apotheekrekening bestaat uit twee delen: je betaalt voor de medicatie, plus een tarief voor de diensten van de apotheek. De medicatie wordt verrekend tegen de inkoopsprijs, het bijkomende tarief is simpelweg bedoeld om de kosten voor de apotheek te dekken: denk aan het in orde maken van je medicatie en het controleren van je gegevens, maar denk bijvoorbeeld ook aan huisvesting, personeel en opleidingskosten en de levering van de medicatie door de groothandel elke werkdag. De medicijnen zelf kunnen qua prijs variëren: soms worden medicijnen duurder, misschien is de vergoeding vanuit je verzekering gewijzigd of heb je een andere variant van hetzelfde medicijn meegekregen. Maar ook de vergoeding voor dienstverlening van je apotheek kan per keer verschillen.

Medicijnen die je bij apotheek haalt en vergoed worden door de zorgverzekering, worden via je eigen risico verrekend. Gaat het om een medicijn dat je nog nooit – of lange tijd niet – hebt gebruikt, dan betaal je meer.

Voor medicijnen die je voor het eerst meekrijgt – of langer dan 12 maanden niet hebt gebruikt – betaal jij of je zorgverzekeraar iets extra’s. Dit bedrag heet het ‘eerste uitgifte tarief’. Vanaf 1 januari 2014 staat dit tarief apart op de rekening. Bij consumenten levert dit vragen op , omdat de term eerste uitgifte gesprek wordt gebruikt. Een gesprek is niet altijd noodzakelijk. De door verzekeraars gebruikte term is daarmee op zijn minst verwarrend.

Wat is er veranderd?

Eigenlijk niet veel. Al sinds 2009 zijn de kosten voor een nieuw medicijn hoger dan voor een medicijn dat je vaker gebruikt. Het enige verschil is dat sinds 1 januari 2014 apothekers het ‘eerste uitgifte tarief’ apart moeten declareren bij de zorgverzekeraar. Zorgverzekeraars verrekenen de kosten van medicijnen en apotheek met je eigen risico, waardoor je het ‘eerste uitgifte tarief’ op de rekening van je zorgverzekeraar terugvindt.

Als je een medicijn haalt, brengt de apotheek hier standaard ongeveer €6 voor in rekening. Gaat het om een nieuw medicijn, dan komt hier nog eens ongeveer €6 bovenop. Het precieze bedrag is afhankelijk van je apotheek en zorgverzekeraar. Deze manier van werken wordt de apotheken opgelegd door de NZA. De precieze bedragen verschillen per verzekeraar en hangen af van het type contract dat de apotheek met uw verzekeraar heeft gesloten.

Een voorbeeld met fictieve namen en bedragen:
Theo krijgt van zijn huisarts een nieuw medicijn voorgeschreven. Hij haalt deze bij zijn apotheek en krijgt van zijn zorgverzekeraar een declaratieoverzicht thuisgestuurd. Is de limiet van het eigen risico nog niet bereikt , dan zag de rekening er vorig jaar zo uit (let op: het zijn voorbeeldbedragen):

In 2013 :

Tarief 2013
Terhandstelling van een UR-geneesmiddel €12

In 2014:

Tarief 2014
Terhandstelling van een UR-geneesmiddel €6
Eerste terhandstellingsgesprek (Eerste uitgifte tarief) €6

NB de kosten zijn dus in 2014 ten opzichte van 2013 niet gestegen , maar gesplitst vermeld in twee componenten!

Wanneer mag een apotheker of apotheekhoudend huisarts het ‘Eerste uitgifte tarief’ in rekening brengen?

Een apotheker mag alleen voor receptgeneesmiddelen een extra bedrag in rekening brengen als je een geneesmiddel haalt:

met een werkzame stof, sterkte en toedieningsvorm die je niet eerder hebt gebruikt;
met een werkzame stof, sterkte en toedieningsvorm die je 12 maanden of langer geleden bij de apotheek hebt gehaald;
waarvan de apotheker niet kan vaststellen of je het medicijn in de afgelopen 12 maanden hebt gebruikt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je het geneesmiddel eerder bij een andere apotheek hebt gehaald. De apotheker moet wel proberen te achterhalen of dit het geval is. Binnen de regio Amsterdam is dat goed te doen door de koppeling van automatisering. Betreft het een apotheek van buiten de regio dan is dat een stuk lastiger.

Wat moet een apotheker of apotheekhoudend huisarts doen om het ‘Eerste uitgifte tarief’ in rekening te brengen?

Voor elk medicijn dat je voor het eerst of na meer dan 12 maanden meekrijgt, zal de apotheek :

controleren of je het medicijn kunt gebruiken in combinatie met jouw andere medicijnen;
controleren of het medicijn geschikt voor je is en dat je er bijvoorbeeld niet allergisch voor bent;
zo nodig contact opnemen met de arts die het geneesmiddel heeft voorgeschreven;
je gegevens, het gebruik en eventuele waarschuwingen op het etiket zetten;
de schriftelijke uitleg van het medicijn meegeven, meestal is dit de bijsluiter.

Indien daartoe aanleiding bestaat houdt de apotheker (of assistent) een gesprek met je. NB het is dus niet in alle gevallen zo dat er een gesprek dient plaats te vinden; dit is ook niet altijd mogelijk, denk maar eens aan medicatie die op verzoek bezorgd moet worden. De omschrijving “eerste uitgifte tarief” op uw nota eigen risico was dus een betere omschrijving geweest dan wat er nu staat “eerste uitgifte gesprek”

Mag ik de begeleiding bij eerste uitgiftes weigeren, waardoor ik het tarief niet hoef te betalen?

Nee, in principe kun je een ‘eerste uitgifte tarief’ niet weigeren. De apotheker is verplicht ‘alle eerste uitgifte controles in acht te nemen”. Dit is op basis van richtlijnen die ervoor moeten zorgen dat geneesmiddelen veilig worden gebruikt. Weiger je de controles en een eventueel het gesprek, dan is de kans groot dat de apotheker het geneesmiddel niet meegeeft.